Vanuit de theorie van de Voice Dialogue weet ik dat er meerdere personen zijn die jou kunnen 'besturen'. De psychologie van de ikken. Mensen worden gedreven door verschillende sub-persoonlijkheden die soms heel tegenstrijdig handelen. In het boek 'Ik (k)en mijn ikken' van Brugman, Budde en Collewijn nemen de auteurs de metafoor van de 'bus' voor de verschillende persoonlijkheden die in jou vertegenwoordigd zijn. Die metafoor vind ik illustratief om hier te gebruiken. Bij tijd en wijle voel ik letterlijk de verschillende buspassagiers van plek wisselen in mij.
Er zijn situaties die mijn stressniveau zo doen stijgen dat andere personen het stuur in mijn bus, de bus die Adélka vormt, overnemen. Van de week leverde ik een absolute wanprestatie die nog niet eens door beginnende coaches door de vingers zou worden gezien. Nu ik er van een afstand naar kan kijken is het tijd voor een analyse. Dit is wat er gebeurde:
Tirannieke Tanja hopt vanuit de achterbank, waar ze lang weggekropen zat, naar voren en neemt het stuur in handen. Ze trekt met een enorme noodgang op, en alle andere leden in mijn bus moeten zich stevig vasthouden om niet met zijn allen over elkaar heen te buitelen. Druilerige Daniëlle zit als bijrijder naast Tanja. Ze kan alleen maar snotteren en huilen. Dat maakt Tanja nog toorniger en ze snauwt Daniëlle toe: 'hou eens op met dat gejank, het helpt je geen millimeter verder!' Waarop Daniëlle nog harder haar tranen laat stromen en het snot slijmerig van haar lippen en kin afdruipt.
Tanja rijdt niet op een gewone weg, nee, ze neemt een bergweggetje, zo'n eentje dat ik me kan herinneren uit Ethiopië. De weg is te smal voor twee bussen die elkaar zouden willen passeren en je kunt niet goed zien of er iemand van de andere kant aankomt. Tanja giert met volle vaart de berg op. De twee linker wielen van de bus voor en achter raggen langs de rafelige rand van de bergweg en de helft van de rubberbanden bevinden zich, net als in de tekenfilm, gewoon in de lucht. Ze is destructief, sleurt alle medepassagiers mee in haar woede van de mislukking en negeert alle andere signalen zoals verdriet, onmacht (die is onder de bank gekropen) en menselijkheid. Ook omstanders, die in een andere bus zitten worden genadeloos van de weg geveegd. Het doet er Tanja niet toe of die erlangs rijden of hun laatste rustplaats vinden in het ravijn. Als zij maar door kan razen.
Toch heb ik in de jaren iets geleerd. In eerste instantie is dat de herkenning. Als Tanja weer het stuur grijpt dan weet ik dat het fout kan gaan en dan moet er iemand een beetje ingrijpen. Zonder haar overigens te veel aan de kant te schuiven, want dat pikt deze dame niet. Op zo'n moment krijgt Daniëlle onbeperkt tijd van mij al snottert en kwijlt ze de hele bus onder. De andere passagiers tolereren dat en Tanja beveel ik om daar niet over te zeuren m.a.w. even wat grenzen stellen. Uit het midden van de bus schuif ik grenzenstellende Gerda naar voren die hard op haar fluitje blaast en het spiegelei omhoog houdt. Daarna is het tijd voor sluwere tactieken: ik stel Tanja voor aan aaibare Ariane. Ariane is heel zacht en heeft een bontje aan. Ze heeft als motto : 'Streicheleinheiten machen Glücklich' (ik vond ooit in München een kaart met die tekst die ik sindsdien bij me draag). Ariane begint langzaam de schouders van Tanja te masseren en vraagt, 'kan ik iets voor je doen? Heb je iets nodig zodat je ons nog beter naar boven kunt vervoeren?' Ja! schreeuwt Tanja, maar zachter geworden van Ariane denkt ze aan alles wat een vrouw graag zou willen: een rood boeket, bonbons en een goed boek van Sylvia Witteman (want die schrijft zo grappig en is geen feministische zeurdoos).
Het effect is het volgende: normaal zou ik in een dergelijke bui mijn man en kinderen er van langsgeven en passief agressief het huishouden bestieren. Niets is goed zeg maar. Nu kon ik toegeven aan de melancholie en me laven aan troostrijke zaken: lente in huis, cacao en goede humor.
Nu kon mijn man eindelijk iets doen, nadat ik depressief op de bank neerzeeg. Dankbaar voor het feit dat ik een lijstje had aangeleverd spoedde hij zich naar de winkelstraat. Dames: lijstjes werken fantastisch! Geef ze gewoon, schrijf ze desnoods uit en het helpt jullie allebei. En niet zeuren als een artikel per ongeluk uitverkocht was!! Dat is de dood voor elk huwelijk.
En zo zat ik 's avonds te lezen in bed met een zakdoek naast me, vijf lege papiertjes van de chocolade onder mijn kussen verfrommeld en met uitzicht op een verse bos rode tulpjes.
